هیچ نظمی در خلاء زاده نمی‌شود: | نقدی بر بیانیه‌ی «علیه نظم نوین تحمیلی بر خاورمیانه»

  هیچ نظمی در خلاء زاده نمی‌شود: نقدی بر بیانیه‌ی «علیه نظم نوین تحمیلی بر خاورمیانه» کارگاه دیالکتیک ۲۴ مهر ۱۴۰۳ فراخوان ضدجنگی که اخیراً به‌همت جمعی از رفقای دور و نزدیک منتشر شده1 (علیه «نظم نوین» تحمیلی بر خاورمیانه) تمرکز خود را به واکنش در برابر جریان مسلط جنگ‌طلبانه و حامی اسرائیل معطوف کرده است. از آنجا که این فراخوان لبه‌ی تیز نقد خود را تنها متوجه یکی از سویه‌های ماجرا کرده است (گیریم سویه‌ای که دست بالا را دارد)، روایتی چپ‌گرایانه در چارچوب همان منطق دوگانه‌سازِ مسلط عرضه کرده است. مشخصاً در این متن نقش و جایگاه جمهوری ادامه ی مطلب…

در هیچ جای جهان پناهی نیست؛ یادداشتی درباره‌ی رمان «یک دایره‌ چرکین‌شده» | محمد عبادی‌فر

  در هیچ جای جهان پناهی نیست یادداشتی درباره‌ی رمان «یک دایره‌ چرکین‌شده» (نوشته‌ی شهلا سلیمانی) محمد عبادی‌فر اگر سوژه‌ای دارای سه ویژگی «ملیت کرد»، «دین ایزدی» و «جنسیت زن» باشد، جهان چگونه در برابر وی خود را به معرض نمایش می‌گذارد؟ و یا به‌بیانی دیگر، چنین سوژه‌ای وضعیت وجودی خویش را چگونه تجربه می‌کند؟ به‌ویژه اگر این سوژه به پس‌زمینه‌ای به نام «سرزمین جنگ» الصاق شده باشد. رُمان «یک دایره‌ی چرکین‌شده» وضعیتی به غایت تروماتیک را روایت می‌کند، ترومایی که در اینجا صرفا در یک قالب فردی رخ نمی‌دهد، بلکه ویژگی زیستی بنیادین انسان‌هایی در یک وضعیت مشخص تاریخی ادامه ی مطلب…

سیزیف بر فراز آناتولی؛ تحلیلی بر فیلم «درخت گلابی وحشی» ساخته‌ی نوری بیلگه جیلان | محمد عبادی‌فر

تحلیلی بر فیلم «درخت گلابی وحشی» ساخته‌ی نوری بیلگه جیلان محمد عبادی‌فر «اینجا ترکیه است، برای اینکه بتونی زنده بمونی باید خودت رو وفق بدی» ساخته‌ی جدید «نوری بیلگه جیلان» به نام «درخت گلابی وحشی» به‌مانند فیلم‌های قبلی او متمرکز بر رابطه‌ی بین انسان‌هاست، اینکه در جهان معاصر کنونی روابط بین انسان‌ها در متن یک «وضعیت» مشخص چگونه خود را در معرض نمایش می‌گذارد. روابطی مملو از تضادها که ویژگی جهان معاصر کنونی است، جهانی سیزیف‌وار که حاکی از چرخه باطل حیات است و این چرخه در تسلسلی دهشتناک به راه خود ادامه می‌دهد. توصیف وضعیت کنونی جهان از خلال ادامه ی مطلب…

خوانشِ گفتمان ناسیونالیستی در آذربایجان ایران از منظر انتقادی | احمد مرسلی گنبری

خوانشِ گفتمان ناسیونالیستی در آذربایجان ایران از منظر انتقادی پايان‌نامه کارشناسی ارشد جامعه شناسی – فصل چهارم احمدعلی مرسلی گنبری (دریافت نسخه‌ی الکترونیکی کل پایان‌نامه) توضیحی درباره‌ی بازنشر این متن:‌ از ماه‌ها پیش در نظر داشتیم به‌مناسبت سال‌روز قیام آذربایجان متن‌‌هایی را در این‌خصوص بازنشر کنیم. در ۲۱ آذرماه نخستین متن (مقدمه‌ی کتاب «آوازخوانِ رقص برده‌گان»1) را در این‌باره منتشر کردیم. متن دیگری که در همین راستا درنظر داشتیم، بخشی از پایان‌نامه‌ی احمد مرسلی بود که اینک پیش روی شماست. اما مایه‌ی اندوه عمیق ماست که رفیق ارجمندمان احمد مرسلی به‌هنگام بازنشر این متن دیگر در میان ما نیست، اگرچه ادامه ی مطلب…

مرور کتاب «دیالکتیک جدید و سرمایه‌ی مارکس» اثر کریستوفر آرتور | رابرت آلبریتون | برگردان: آیدین ترکمه

  بازنشر از تارنمای پراکسیس مرور کتاب «دیالکتیک جدید و سرمایه‌ی مارکس» اثر کریستوفر آرتور1 رابرت آلبریتون برگردان: آیدین ترکمه   کریستوفر آرتور بخش عمده‌ای از زندگی پژوهشی‌اش را وقف مطالعه‌ی ارتباط بین سرمایه‌ی مارکس و منطق هگل کرده است. خواندن این کتاب برای آن‌هایی که به سرمایه علاقه‌مندند، از اهمیت برخوردار است، زیرا ذهن را بر معنا و توالی مقوله‌ها در اثر بزرگ مارکس متمرکز می‌کند. آرتور در این کتاب شیوه‌ای اکیدن دیالکتیکی را برای خوانش پیوند مقوله‌ها در فصول یک تا شش جلد اول سرمایه پیشنهاد می‌کند، شیوه‌ای که به موازات منطق هگل است. آرتور در این کتاب ادامه ی مطلب…

«منطق سرمایه» یا «بورژوازی اسلامی»؟ پیرامون دو تحلیل از کارخانه‌ی «چسب هل» تبریز | فروغ اسدپور

    «منطق سرمایه» یا «بورژوازی اسلامی»؟ (پیرامون دو تحلیل از کارخانه‌ی «چسب هل» تبریز) فروغ اسدپور   افشای برخی از رویه‌های فرهنگی (و البته سیاسی) درون کارخانه‌ی چسب هل تبریز، سبب‌سازشد تا دو مقاله‌ی تحلیلی کوتاه در این‌باره نوشته شود. یکی از این دو مقاله، در روزنامه‌ی «شرق» انتشار یافت به قلم عباس شهرابی و دیگری هم نوشته‌‌ی محمدرضا نیکفر است که در «رادیو زمانه» منتشر شد1 (اگر مطلب دیگری هم بوده است من ندیده‌ام). این دو واکنش تحلیلی، ذهن مرا هم درگیر موضوع کرد و سبب شد تاملاتم را که بیش از هر چیز تاملاتی در باره‌ی این ادامه ی مطلب…

از پرسش های فمینیستی تا پاسخ های مارکسیستی | فروغ اسدپور

نویسنده: فروغ اسدپور (بازنشر از تریبون چپ)   پیش‌درآمد: بحث‌های مربوط به زنان بسیارند و به‌طورکلی این حیطه از گستردگی و پیچیدگی خاصی برخوردار است. مهم‌ترین بحث‌های تئوریک و استراتژیک-سیاسی در این قلمرو همانا متعلق به سه نحله‌ی لیبرال‌فمینیسم، رادیکال‌فمینیسم و سوسیالیست‌فمینیسم بوده است. در وصف این سه گروه به‌نحوی کوتاه و یقینا نابسنده می‌توان گفت که لیبرال‌فمینیست‌ها با به وام گرفتن مفاهیم جامعه‌ی بورژوایی سعی دارند تا سرشت زنان را سازگار با معیارهای فلسفی، انسان‌شناختی و اجتماعی رایج در این جامعه تعریف کرده و حقوق برابر دو جنس را از راه‌های گوناگون در داخل همین چارچوب‌های موجود تضمین کنند. ادامه ی مطلب…

گستره‌ی تحمل‌ناپذیر دیالکتیک؛ نقدی بر مقاله‌ی «سبکی تحمل‌ناپذیر بار دیالکتیک» (نوشته‌ی کمال خسروی) | محمد عبادی‌فر

  نویسنده: محمد عبادی‌فر     [ بلگراد (در یک کافه) ] نیکوس به اِی: درس اول اینه که یاد بگیری چطوری پولت رو خرد کنی! [دو کارگر در کافه در حال بگو مگو با یک‌دیگر] اِی به نیکوس: چی میگن؟ نیکوس: دعواشون سر اینه که کی زودتر اومده بالکان، صرب‌ها یا آلبانیایی‌ها؛ و آخر نتیجه این شد که «همش تقصیر هگل بوده که بر مارکس تأثیر گذاشته». (سکانسی از فیلم «نگاه خیره‌ی اولیس»، تئو آنجلوپولوس) *  *  * مقدمه طی سال‌های گذشته تا به امروز برخی آثار مارکسیستی به زبان فارسی ترجمه شده‌اند که به لحاظ چارچوب نظریْ در ادامه ی مطلب…

بحران چپ یا کشاکش میان نظریه و پراتیک؟ | امین حصوری

  امین حصوری کاوه دارالشفاء در یادداشتی انتقادی، ضمن طرح برخی دغدغه‌هایش نسبت به وضعیت کنونی چپ ایران، عدم تناسب میان مشغولیت‌های نظری1 و مشغولیت‌های عملی در میان فعالین چپ امروز را برجسته ساخته و مورد نقد قرار داده است. گرایش‌ رو به رشد به کار تخصصی نظری نزد تعدادی از تارنماهای چپ‌گرا (که به تازگی بر تعداد آن‌ها افزوده شده‌ است)، بدون تدارک بستری عملی برای پیوند زدن نظریه به وضعیت جاری و انضمامی، و ترجمان نظریه برای سوژه‌های بالقوه‌ی مبارزات اجتماعی، مضمون اصلی نقدی است که در نوشته‌ی این رفیق‌ ارجمند برجسته شده است. از آنجا که مضمون ادامه ی مطلب…

پیرامون مقوله‌ی کار و تولید در دست‌نوشته‌های اقتصادی و فلسفی ۱۸۴۴ و سرمایه | با نقدی بر دیدگاه لوچیو کولتی | فروغ اسدپور‌

  نویسنده: فروغ اسدپور مدت‌ها بود که قصد داشتم نقدی بر مقاله‌ی لوچیو کولتی[1] در مقدمه‌ی چاپ فارسی دست‌نوشته‌های ۱۸۴۴ مارکس  بنویسم، تا به بهانه‌ی بیان انتقاداتم به برخی از نکات طرح شده در نوشتار وی، مقایسه‌ی فشرده‌ای بین مفهوم کار و تولید از نظر مارکسِ دست‌نوشته‌ها با مفهوم کار و تولید از نظر مارکس سرمایه انجام بدهم. اکنون به مناسبت آغاز به کار این وبسایت امکان آن را می‌یابم تا این مطلب را در اختیار نگاه انتقادی علاقمندان قرار دهم. /  ف. ا. – شهریور ۱۳۹۵ * * * سرمایه‌ی مارکس و کولتی چیزی که در مقدمه‌ی کولتی نظر ادامه ی مطلب…